Są to tak zwane nalewaki (inaczej NO), które podlegają Transportowemu Dozorowi Technicznemu (TDT). TDT jest to państwowa osoba prawna działająca w oparciu o ustawę z dnia 21 grudnia 2000 roku o dozorze technicznym. Jest to jednostka dozoru technicznego i podlega ministrowi właściwemu do spraw transportu. Jej dozorowi podlegają urządzenia techniczne, które zostały zainstalowane, np. na terenie kolejowym, kolejowych pojazdach szynowych, bocznicach kolejowych oraz zbiorniki (w tym cysterny, które są wykorzystywane w ruchu drogowym, kolejowym oraz żegludze śródlądowej).
Urządzaniami do naprawiania i opróżniania zbiorników są:
- przyrządy do opróżniania i napełniania zbiorników transportowych (w tym: ramiona przeładunkowe przeznaczone dla ciekłych, gazowych i stałych materiałów niebezpiecznych);
- portowe ramiona przeładunkowe (instalacje oraz systemy służące do napełniania statków żeglugi śródlądowej oraz morskiej, gazami lub materiałami ciekłymi);
- elastyczne przewody przeładunkowe;
- przyrządy do opróżniania oraz napełniania pod ciśnieniem wyższym niż 0,5 bara.
Opróżniane oraz napełniane są między innymi zbiorniki zawierające materiały niebezpieczne (trujące, palne żrące). Taka maszyna NO musi w sposób bezpieczny napełnić oraz opróżnić cysternę do zbiorników przechowywanych na obszarze magazynu surowców płynnych. W takim przypadku stacje UNO posiadają wiele rozwiązań elektronicznych oraz mechanicznych, które utrzymują wysoki poziom bezpieczeństwa (zarówno instalacji, jak i pracowników).
Materiały niebezpieczne
Wspomniane surowce niebezpieczne są to ładunki albo przedmioty zawierające takie materiały, które mogą być zagrożeniem dla zdrowia i życia człowieka oraz środowiska naturalnego. Są to wszelkie przedmioty wybuchowe, gazy, nadtlenki organiczne, materiały promieniotwórcze, itp. Towary te możemy zakwalifikować na podstawie ich właściwości biologicznych, fizycznych, chemicznych, a także stwarzanego przez nie zagrożenia. Wyróżniamy ich następujące klasy:
- Klasa 1: materiały oraz przedmioty wybuchowe. Występuje tutaj zagrożenie, np. rozrzutem odłamków, pożarem czy masowym wybuchem. Są to między innymi petardy, flary, sztuczne ognie, granaty.
- Klasa 2: wszystkie gazy. Występuje zagrożenie zatruciem, pożarem, wybuchem, emisją gazu pod ciśnieniem. Są to między innymi gazy skroplone, rozpuszczone, sprężone czy pojemniki aerozolowe.
- Klasa 3: materiały ciekłe zapalne. Występuje zagrożenie wybuchem lub pożarem. Są to rozpuszczalniki, napoje alkoholowe, farby, smoły, kleje czy też impregnaty do drewna.
- Klasa 4: są to materiały zapalne samo reaktywne, stałe i stałe odczulone oraz polimeryzujące. Występują one zazwyczaj w postaci proszku, past albo granulatu. Na skutek tarcia w czasie transportu mogą się zapalić. Dlatego też część z nich podczas przewożenia wymaga kontrolowanej temperatury.
- Klasa 5: są to nadtlenki organiczne (w czasie rozkładu wydzielają duże ilości ciepła. Może nastąpić ich samozapłon przy mocnych właściwościach utleniających) oraz materiały utleniające (silna reakcja w kontakcie z materiałami palnymi).
- Klasa 6: są to wszelkie materiały zakaźne (np. próbki diagnostyczne, odpady pooperacyjne lub medyczne), z którymi kontakt może skutkować groźną dla życia człowieka chorobą oraz materiały trujące (środki ochrony roślin, bakteriobójcze czy też substancje odgrzybiające), które mogą spowodować śmierć poprzez zatrucie.
- Klasa 7: do tej klasy należą wszystkie materiały promieniotwórcze. Są to np. izotopowe czujniki dymu, paliwa jądrowe, które stwarzają zagrożenie napromieniowaniem. Jeżeli nie mamy specjalistycznego sprzętu, to jest ono niewyczuwalne i niewidoczne.
- Klasa 8: są to wszystkie materiały żrące. Kontakt z nimi grozi poparzeniem chemicznym. Zaliczamy tutaj wybielacze, kwasy, zasady.
- Klasa 9: najróżniejsze przedmioty oraz materiały niebezpieczne. W tej klasie znajdują się tutaj materiały, których zagrożenie jest inne niż w przypadku klas 1 – 8.
Tak sklasyfikowane towary niebezpieczne, przy odpowiednim zapakowaniu oraz oznakowaniu, można transportować. Materiały niebezpieczne, aby były prawidłowo oznakowane powinny posiadać numer identyfikacji produktu (UN), a pojazd, który przewozi taki towar, powinien mieć odblaskową, pomarańczową tablicę informacyjną. Samochody, które przewożą towary niebezpieczne w cysternach lub luzem, muszą także posiadać tablice z numerami rozpoznawczymi zagrożenie. Natomiast kierowcy wraz z pracownikami, którzy zajmują się rozładunkiem oraz załadunkiem materiałów niebezpiecznych, mają obowiązek posiadać odpowiednie uprawnienia ADR.
Co to jest ADR?
ADR jest to nazwa zaczerpnięta z języka angielskiego, która oznacza The European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road. ADR jest to zatem umowa europejska (podpisane przez ponad 50 państw), która dotyczy przewozu towarów niebezpiecznych. Wymogiem jest, że kierowca przewożący substancje niebezpieczne ma obowiązek posiadać zaświadczenia ADR.
Szkolenia ADR, TDT
Celem takiego kursu ADR jest zaznajomienie kierowcy z zagrożeniami, jakie mogą wystąpić podczas przewozu materiałów niebezpiecznych, jak zminimalizować wypadek, a gdy już on nastąpi, to jakie kierowca ma podjąć działania, by zmniejszyć jego negatywne skutki. Kurs ADR porusza zagadnienia takie jak: zagadnienia związane z podziałami na klasy materiałów niebezpiecznych, tematykę przewozu materiałów wybuchowych, promieniotwórczych itp., rodzaje zagrożeń, co należy zrobić podczas wypadku, rodzaje wymaganej dokumentacji czy odpowiedzialności cywilnej.
Również osoby, które obsługują nalewaki (a one podlegają pod Transportowy Dozór Techniczny) muszą przejść szkolenie, zakończone egzaminem państwowym. Na kursie osoby dowiadują się: o materiałach niebezpiecznych i ich właściwościach chemicznych, jak obsługiwać maszyny typu UNO, na temat niezbędnych przepisów Bezpieczeństwa Higieny i Pracy oraz PPOŻ oraz o oznaczeniach i opisach na zbiornikach do transportu. Po zaliczonym egzaminie uczestnik otrzymuje ważne bezterminowo uprawnienia.
Kilka słów o nalewakach
Urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników to nalewaki. Aby je użytkować, tak jak napisane jest wcześniej, potrzeba odpowiednich kwalifikacji. Maszyny te są wykorzystywane zarówno w ruchu drogowym, kolejowym, jak i żegludze morskiej i śródlądowej. Zbudowane są z członów rurowych, połączonych obrotowymi zaworami, ograniczone zaworem oraz częścią łączącą z opróżnianym bądź napełnianym zbiornikiem.
